Yazılım Test Türleri ve Teknikleri Nelerdir? 2025 Rehberi

Yazılım testi, bir projenin ya da ürünün beklenen şekilde çalışıp çalışmadığını anlamanın temel yoludur. Bu test süreci, yalnızca hataları bulmakla kalmaz, aynı zamanda yazılımın kalitesini ve kullanıcı memnuniyetini artırmayı hedefler. Bu yazıda, farklı test türlerini, tekniklerini ve hangi testin ne zaman kullanılması gerektiğini yalın ama detaylı şekilde inceleyeceğiz.

Fonksiyonel Test Türleri

Fonksiyonel testler, bir yazılımın ne yaptığını test eder. Kullanıcı gereksinimlerine dayalı yapılır ve genellikle kara kutu testi teknikleri kullanılır. Yani kullanıcı olarak beklediğimiz işlevler düzgün çalışıyor mu, ona bakıyoruz.

1. Birim Testi (Unit Testing)

Bir işin en minik parçasını, yani bir fonksiyonu, bir metodu alıp "Sen doğru çalışıyor musun bakalım?" diye sorguladığımız test türü. Genelde yazılımcılar kendi yazdıkları kodları test ederken kullanır.

Kullanılan araçlar: JUnit, NUnit, TestNG gibi araçlar. Kodun içinde minik minik testler yazarlar ve sürekli çalıştırırlar. Bir şey bozulursa hemen fark ederler.

2. Entegrasyon Testi

Birbirinden bağımsız çalışan parçaları birleştirince, her şey hâlâ yolunda mı? İşte bu testi burada yapıyoruz. Örneğin bir sipariş sistemin var, sepet modülün ödeme sistemine doğru bilgi aktarıyor mu, ona bakıyoruz.

Araçlar: API testlerinde Postman çok tercih edilir, otomasyon için REST Assured popülerdir.

3. Sistem Testi

Artık tüm yazılım bir araya geldi. Şimdi bu yazılım bir bütün olarak çalışıyor mu diye test ediyoruz. Bu testte performans, güvenlik ve yük testleri gibi detaylar da işin içine giriyor. Her şey yerli yerinde mi, kullanıcıya tam bir deneyim sunabiliyor muyuz, onu kontrol ediyoruz.

4. Kabul Testi (Acceptance Testing)

İşte bu testte artık gözler müşteri ya da son kullanıcıda. Yazılım onların beklentilerini karşılıyor mu? Alfa-Beta dediğimiz testlerin durağı burasıdır. Alfa testleri genellikle şirket içinde yapılır, beta testleri ise gerçek kullanıcılarla yapılır. Amaç şu: Bu ürünü pazara sunabilir miyiz?

5. Duman Testi (Smoke Testing)

Yeni bir sürüm çıktıysa veya sistem güncellendiyse önce bir duman testi yapılır. Ana ekran açılıyor mu? Giriş yapılabiliyor mu? Sipariş veriliyor mu? Yani temel işlevler çalışıyorsa, işler yolunda demektir. Bu test hızlıca "sistemde büyük bir sorun var mı?" diye sorar.

6. Doğrulama Testi (Sanity Testing)

Daha net odaklı bir testtir. Diyelim ki bir hata düzeltildi, işte o düzeltme gerçekten işe yaramış mı diye bakarız. “Tamam, hata çözüldü ama çözülen yerde yeni sorunlar çıkmış mı?” sorusuna odaklanırız.

7. Arayüz Testi (UI/UX Testing)

Kullanıcı arayüzü düzgün çalışıyor mu? Butonlar doğru yerde mi? Renkler, fontlar, etkileşimler beklendiği gibi mi? Bu testte görselliğe ve kullanılabilirliğe bakarız. Kullanılan araçlar arasında Selenium, Katalon Studio, Cypress gibi test otomasyon araçları yer alır.

8. Tekrar Testi (Regression Testing)

Yeni bir özellik ekledik diyelim ya da bir hatayı düzelttik… Peki, bu değişiklik diğer kısımları bozdu mu? İşte burada geriye dönük bir kontrol yaparız. Mevcut işlevler hâlâ sağlam mı?

Bu testleri otomatik hale getirirsek (örneğin Jenkins ile her kod güncellemesinde testler otomatik koşarsa), büyük kolaylık sağlar.

Fonksiyonel Olmayan Test Türleri

Fonksiyonel olmayan testler daha çok "yazılım nasıl çalışıyor?" sorusuna odaklanır. Kullanıcı deneyimini, hızını, güvenliğini ölçeriz. Yani yazılımın sadece çalışması değil, nasıl bir performans sunduğu da burada önem kazanır.

1. Performans Testi

Uygulamanın hızlı mı, dayanıklı mı, yük altında stabil mi kaldığını test ederiz.

• Alt Türler:

  • Yük Testi (Load Testing): Aynı anda çok kullanıcı girerse ne olur?

  • Stres Testi: Sistem sınırlarını zorlayalım, bakalım ne zaman çöküyor?

  • Hacim Testi: Çok büyük veriyle uğraşınca ne yapıyor?

• Araçlar: Apache JMeter gibi araçlarla test edilir.

2. Güvenlik Testi

Yazılım, kötü niyetli saldırılara açık mı? Yetkisiz kullanıcılar sisteme erişebilir mi? Testçiler genellikle ön yüz tarafında oluşabilecek güvenlik açıklıklarını test ederek tespit ederler. Derin analizler ilgili ekipler tarafından yapılır. İlgi duyanlar Penetrasyon testleri nasıl yapılır öğrenebilirler.

• Neye dikkat ederiz? OWASP Top 10 bu konuda elimiz ayağımız. Ama bizim değil, siber güvenlik, IT ekiplerinin eli ayağı.

3. Uyumluluk (Compatibility) Testi

Uygulama farklı cihaz, tarayıcı ve işletim sistemlerinde nasıl davranıyor? Her yerde aynı mı çalışıyor?

• Araçlar: BrowserStack, Sauce Labs gibi bulut tabanlı test ortamları burada işimizi kolaylaştırıyor.

4. Kullanılabilirlik Testi (Usability)

Uygulama kolay kullanılabilir mi? Aradığını bulmak kolay mı? Kullanıcı dostu mu? Bu testte kullanıcıların gözünden bakarız.

• Kim yapar? UX uzmanları veya doğrudan hedef kullanıcılar.

5. Kurtarma Testi (Recovery Testing)

• Sistem çöktüğünde ne kadar hızlı toparlanıyor? Otomatik yedeklemeler işe yarıyor mu?

6. Yerelleştirme Testi (Localization)

• Uygulama farklı dillere uygun mu? Tarih formatları, para birimi, semboller doğru mu?

Yazılım Test Tasarım Teknikleri

Şimdi biraz da testleri nasıl tasarladığımızdan bahsedelim. Çünkü sadece “test ettim” demek yetmez, doğru şekilde test etmek gerekir. Test etmek dendiğinde çoğu kurumda, ne var canım elinde telefon sağa sola tıklıyorsun işte diyorlar. Aslında bunu sistematik ve belirli bir temele oturtmadan yaparsanız evet doğru. Test etmenin birden fazla türü ve tekniği var bunları uygulayarak daha kısa sürede daha çok alanı test etmek mümkündür.

1. Kara Kutu Test Teknikleri

Bu tekniklerde içeriği bilmeden, sadece giriş ve çıkışlara bakarız. Kullanıcı gibi düşünürüz. Kodla ilgilenmeyiz.

• Eşik Değer Analizi: Kenar değerleri test ederiz (örneğin, 0-100 arası bir değerde 0, 100 ve ara değerler).

• Eşitlik Sınıfı: Geçerli ve geçersiz veri gruplarını test ederiz.

2. Beyaz Kutu Test Teknikleri

Bu testlerde kodun iç yapısına bakarız. Akışları, karar yapılarını analiz ederiz.

• Örnek: Koşul kapsamı testi, kodda her olasılığı çalıştırmayı hedefler.

Bura da kodu okumak gereklidir. Geliştiricilerin kurduğu kod yapısına bakılarak test edilmemiş, edilememiş noktalar belirlenebilir. Kodun hiç uğramadığı ölü bölgeler tespit edilebilir.

3. Deneyim Tabanlı Test Teknikleri

Burada tester’ın sezgileri ve deneyimi devreye girer.

• Hata Tahminleme: Daha önce benzer yerlerde hata olmuşsa yine olabilir diye düşünürüz.

• Keşifsel Test: Plan olmadan, doğrudan yazılımla etkileşime girerek test ederiz.

2025 ve Sonrası Bizi Bekleyenler Neler? Yeni Trendler Neler?

• Test otomasyonu her zamankinden daha fazla önemli.

• Yapay zeka destekli test platformları (Testim, Mabl, Katalon) gibi ürünler öne çıkıyor.

• Low-code/no-code test platformları yaygınlaşıyor.

• Shift Left Testing yaklaşımı ile testler daha erken başlıyor.

• Test verisi yönetimi (Test Data Management) en kritik konu haline geliyor.

Yazılım testi sadece bir kalite kontrol süreci değil, aynı zamanda yazılım geliştirme döngüsünün ayrılmaz bir parçasıdır. Test tekniklerini ve türlerini bilmek, sadece test uzmanları için değil, tüm geliştirici ve ürün ekipleri için de büyük fayda sağlar.

Testlerinizde başarılı sonuçlar almanız dileğiyle.